In je eentje een revolutie willen ontketenen, is erg ambitieus. En onrealistisch. Ik heb dan ook niet de illusie dat onze #schrijversrevolutie voor meer waardering binnen onze tekstbranche er komt zonder de steun van andere schrijvers. Natuurlijk zijn er de textperts uit mijn Community van Ondernemende Schrijvers die al volop meedoen. Geweldig! Daarnaast wilde ik weten wat andere schrijvers van een schrijversrevolutie vinden. Oftewel: hoe denken zij over onderwaardering binnen ons vakgebied? Onderwaardering vanuit (potentiële) klanten, maar ook vanuit onszelf. Om te ontdekken hoe andere schrijvers hierover denken stelde ik in de Facebookgroep Tekstschrijvers, (bedrijfs-)journalisten en copywriters* een aantal vragen. In dit artikel deel ik de antwoorden, inzichten en tips met je.

De vragen die ik in de groep gooide:

1. Vind jij dat schrijvers en het vak schrijven ondergewaardeerd worden door anderen en/of door onszelf?
2. Zo ja, waar merk je dat aan? Zo nee, hoe ervaar jij dat er tegen schrijvers en schrijven wordt aangekeken?
3. Wat denk jij dat er moet gebeuren om hier verandering in aan te brengen?

Uit de meer dan vijftig reacties die volgden (waarvoor dank!), wil ik onderstaande punten en reacties graag met je delen.

Is de schrijversmarkt overspoeld? Zijn we met te veel?

Dit is iets dat ik schrijvers helaas vaak hoor zeggen. En wanneer je kijkt naar de verschillende platforms waarop schrijvers van over de hele wereld hun diensten voor een appel en een ei aanbieden, dan klopt het ook. Een schrijfster zegt hier anoniem over:

‘Ik denk dat de markt is overspoeld met mensen die denken dat ze wel een stukkie kunnen tikken tegen absurd lage prijzen. Die zodoende de markt verpesten.’ 

Anouk Mouton vult dit aan met:

‘Er wordt gezegd dat er genoeg werk is voor iedereen, maar ik geloof dat er wel degelijk zoiets bestaat als oververzadiging. De drempel naar het beroep is gewoon té laag en de markt raakt ferm verziekt door mensen die geen enkele interne of externe opleiding volgden en werk naar zich toetrekken met lage prijzen. Meestal zijn dat dan bijberoepers en hobbyisten die graag schrijven maar leven van het loon uit hun vaste job.’

Gevoelens die voor velen van ons helaas herkenbaar zijn. En vervelend. Want er zijn nu eenmaal heel veel schrijvers. Gelukkig kunnen we niet al die schrijvers met elkaar en met onszelf op een hoop gooien. Ik denk dat wij als professionele, ervaren schrijvers moeten laten zien waarom klanten meer betalen voor het werk van een echte tekstprofessional. Want als we ons op dezelfde manier in de markt zetten als de hobbyisten of degenen die veel minder voor hun diensten vragen, dan is het logisch dat potentiële klanten het verschil niet kunnen zien. Er is in mijn ogen absoluut geen verzadiging van de markt voor de écht goede schrijvers die zichzelf en hun werk op waarde schatten. Door jezelf op die manier te gaan zien, durf je je ook zo te gaan profileren en trek je klanten aan die daarnaar op zoek zijn. Dan benaderen de koopjesjagers je niet meer. Ik denk dat je hierin dus zelf iets kunt doen. Laat je de lamlendige rotklusjes mooi aan de hobbyisten over.

‘Er is absoluut geen verzadiging van de markt voor de écht goede schrijvers die zichzelf en hun werk op waarde schatten.’

Foto: Nick Fewings

Wat is waardering? En hoe ga ik om met onderwaardering? 

Een tijd terug sprak ik een schrijver die het helemaal niet vervelend vond wanneer klanten haar vroegen om ‘een leuk stukje’ te schrijven. Het feit dat ze haar vroegen was voor haar waardering genoeg. Dat zette mij aan het denken over de vraag: wat is waardering? Want dit gaat natuurlijk veel verder dan dat klanten willen betalen wat jij wilt voor hetgeen zij willen. Maar wanneer slaat waardering om en kom je bij onderwaardering uit?

Eén schrijfster komt anoniem met een paar mooie, concrete voorbeelden die laten zien dat onderwaardering zich op verschillende manieren laat zien. Zij vertelt:

• ‘Eén klant werpt me miniopdrachtjes toe die ‘gisteren’ klaar moesten zijn, maar wanneer ik feedback vraag moet ik daar zelf drie weken (plus twee reminders) op wachten. Schrijft mijn naam ook consequent verkeerd. 
• Bij interviewees merk ik soms ook een gebrek aan respect, vooral bij technisch geschoolde mensen en hoogopgeleiden. Zij hebben écht wel wat beters te doen dan dat copywriterke te woord staan. Ik denk dat zij amper kunnen geloven dat copywriter een echte job is. 
• Bij prospecten merk ik ook heel vaak dat ze vinden dat een tekst schrijven niet te veel mag kosten en verwachten dat je aan een half woord briefing genoeg hebt om een realistische offerte op te maken en een doeltreffende commerciële tekst te schrijven.’ 

Onderwaardering kan dus ook in hele andere dingen zitten dan in niet de uren betaald krijgen die je aan een opdracht besteedt op basis van het tarief dat jij jezelf waard vindt:

• Want een ontzettend chaotisch werkproces, zoals in bovenstaand voorbeeld, waarbij de klant verwachtingen van jou heeft die hij zelf niet waarmaakt, getuigt natuurlijk niet van professionaliteit en wederzijds respect voor elkaars inbreng binnen een tekstproject.
• Wanneer een klant je het gevoel geeft dat jij of jouw expertise niet serieus genomen wordt – doordat hij jouw naam structureel verkeerd schrijft, doordat ze eigenlijk geen tijd voor je willen maken, doordat je aan een half woord genoeg moet hebben – voel je je niet gewaardeerd. Wel ondergewaardeerd. 

Al deze voorbeelden laten zien wat er gebeurt wanneer er geen sprake is van een gelijkwaardige relatie; het is heel moeilijk om vanuit die ongelijkwaardige relatie je beste werk te leveren. Want logischerwijs maakt een dergelijke disbalans je onzeker waardoor je je liever klein houdt dan dat je actief meedenkt, adviseert en je expertise laat stralen. De kunst is om dergelijke samenwerkingen vooraf te herkennen en dus niet aan te gaan, te leren om jezelf binnen zo’n samenwerking anders op te stellen waardoor het tij keert of een ongelijkwaardige samenwerking te verbreken wanneer dat de enige uitweg is. 

Tijdens mijn jaren als ondernemende schrijver merkte ik steeds weer dat ik waardering  in de vorm van erkenning binnen een gelijkwaardige samenwerking met ruimte voor mijn expertise belangrijker vond dan waardering in de vorm van geld en dus inkomen. Maar die tweede vorm van waardering – geld – is natuurlijk wel nodig, prettig en dus belangrijk. Ook niet iets om jezelf klein in te houden of (onbewust) te misgunnen dus. 

‘Het is heel moeilijk om binnen een ongelijkwaardige relatie je beste werk te leveren.’ 

Foto door: Dylan Gillis

Waarom moet ik mezelf als schrijver verdedigen bij (potentiële) klanten?

Het gevoel dat je jezelf moet verdedigen of bewijzen bij (potentiële) klanten is een vervelend gevoel, maar helaas kom je bedoeld of onbedoeld bij sommige klanten soms op dit punt uit. Nu denk ik dat – wanneer je alles hebt gedaan om jezelf professioneel en onderscheidend als tekstprofessional in de markt te zetten en ook zo op te stellen – er altijd klanten blijven waar je gewoon echt niet voor aan de slag wilt, zoals die (potentiële) klanten tegenover wie je jezelf moet verdedigen. Zoals Hanna Delamontagne het mooi omschrijft:

‘Ik moet eerlijk zeggen dat ik wel wat geschrokken ben van hoe neerbuigend men over ons vak doet. De trend is precies echt: ‘ah, als de mensen begrijpen wat er bedoeld wordt, is dat toch voldoende?’’

Bij de ‘potentiële’ klanten die zo denken heeft een professionele schrijver duidelijk nog geen bestaansrecht. Ik zou mijn energie niet steken in het overtuigen van deze klanten, want je staat toch al met 1-0 achter. Bovendien zijn dit natuurlijk geen echt serieuze prospects; ze twijfelen immers aan het hele nut, belang en de waarde van goede teksten en een professionele tekstschrijver. Zoals Miet Ooms stelt: 

‘Er zijn natuurlijk mensen die denken dat schrijven geen echte job is. Maar dat zijn niet mijn klanten en daar ga ik ook niet mee in zee. Ik denk dat het belangrijk is dat je jezelf en je werk eerst zelf serieus neemt en dat ook uitstraalt. Dan trek je vanzelf eerder klanten aan die het belang van goede teksten en vertalingen inzien en beseffen dat je zoiets niet eventjes tussendoor doet. En dat kwaliteit zijn prijs heeft.’

Hier ben ik het helemaal mee eens. Laat die onwelwillende, jouw in twijfel trekkende ‘prospects’ vooral lekker verdrinken in hun slecht geschreven teksten. Want veel leuker en interessanter wordt het wanneer je gaat werken voor klanten die jou en jouw expertise wel waarderen.

Vanuit die wetenschap beloofde ik mezelf één ding toen ik na mijn jaren bij een groot tekstbureau begon met mijn ondernemende schrijverschap: ik ga niemand overtuigen van het belang van een tekstschrijver. Want ik wist dat ik wilde werken met klanten die de kracht van taal en tekst kenden en waardeerden. Zodat we samen ver de diepte in konden duiken om tot grote hoogtes te komen. Terwijl je jezelf  als schrijver, copywriter, contentcreator, marcomprofessional of andere tekstprofessional meteen met 1-0 achter zet door iemand te gaan overtuigen van het belang van taal en tekst. Niet doen dus. Maar wat vertel je dan wel? 

✔️  Leg in je marketing uit waarom een potentiële klant jóuw dienst nodig heeft: wat neem jij mee naar de schrijftafel?
✔️ Geef geen algemene uitleg van de verschillende tekstsoorten. Vertel in plaats daarvan waarom jíj de meest geschikte persoon bent voor het schrijven van een persbericht / e-book / flyer / blog / webtekst / e-book / e-mailing. Of vertel waarom ze bij joú die training of dat traject moeten volgen.
✔️ Maak duidelijke welke waarde jouw teksten toevoegen. Want jouw goed geschreven teksten zijn geen doel op zich; wel een middel tot het doel van je klant. Hoe draag jij daaraan bij? 

Door jouw bestaansrecht als vanzelfsprekend te beschouwen, steek je samenwerkingen meteen op een gelijkwaardiger niveau in. 

Weten anderen wel wat goede teksten waard zijn?

Er zijn helaas te veel redenen waarom goede teksten en dus schrijvers niet op waarde geschat worden. Om er een aantal te noemen: 

• De onterechte aanname dat iedereen kan schrijven. 
• Tekst is door bovenstaande aanname vaak de sluitpost in projecten. Hierdoor word je als schrijver laat in projecten aangehaakt waardoor er geen ruimte meer is voor jouw professionele inbreng. Je kunt slechts nog uitvoerend je ‘kunstje’ doen.
• Er zijn helaas heel veel bekwame of onbekwame maar onprofessionele schrijvers die niet weten hoeveel waarde zij met woorden toe kunnen voegen, hoe belangrijk hun werk dus is. Als gevolg verkopen zij hun vakkennis, ervaring, expertise – wanneer deze aanwezig is -, ziel en zaligheid voor een prikkie.
• Schrijvers specialiseren zich niet of kiezen geen niche. Met als gevolg dat ze maar gewoon alles blijven doen, waarmee ze zichzelf als ontzettend inwisselbaar, in de markt zetten. 
• Als wij zelf geloven dat een schrijver teksten schrijft waar klanten niet voor willen betalen dan kunnen we niet verwachten dat (potentiële) klanten dat ondanks deze aanname van onszelf toch wel doen. 

Karin Den Otter-van Der Velden zegt hierover: 

‘Het werk van vormgevers en websitebouwers heeft met goede teksten meer effect. Dat zouden ze vaker tegen hun klanten moeten zeggen. Ook in hun eigen belang, want hoe vaak hoor je niet dat ze heel lang op teksten moeten wachten als een klant die zelf wil schrijven. Als we met z’n allen roepen hoe belangrijk we zijn en dat we meer opleveren dan kosten, dringt het misschien een keer door.’

Met onze eigen waarde inzien en uitdragen kan ik het alleen maar eens zijn. Nu denk ik inderdaad dat deze taak niet alleen bij webbouwers en vormgevers ligt, maar juist ook heel erg bij onszelf als schrijvers. Daarbij moeten we onszelf in onze profilering dan natuurlijk niet weer met elkaar op één hoop gaan gooien, want dan krijgen we hetzelfde probleem. Denk daarbij liever vanuit vertrouwen en overvloed dan vanuit angst en schaarste; geloof in je eigen kwaliteiten, waarde en expertise. Want als je zelf voelt dat jij uniek bent als schrijver (en dat ben je) kun je dit vol vertrouwen uit gaan stralen in je profilering, bedrijfsvoering en in je klantcontact. Laat je daarbij niet in met klanten die jou of je werk niet waarderen. Dat is helemaal niet nodig, want: ‘Business opportunities are like buses, there’s always another one coming.’ (Richard Branson)

‘Laat je niet in met klanten die jou of je werk niet waarderen.’

Wat doe ik wanneer teksten het ondergeschoven kindje zijn binnen een project?

Hoe vaak ik de zin ‘wat doen we eigenlijk met de teksten?’ gehoord heb wanneer klanten met een grote opdracht bij mij uitkwamen. Overal hadden ze aan gedacht, behalve aan de teksten. Linda Swaag vertelt daarover: 

‘Bij niet-klanten merk ik dat teksten een ondergeschoven kindje zijn. Men geeft geld uit aan websites, fotoshoots, reclame campagnes etc, maar voor een goed geschreven tekst heeft men dan opeens geen budget meer. Dat kunnen ze zelf wel even of laten ze doen door het buurmeisje, nichtje of kennis van een tante.’

Binnenkort vertel ik in een aparte blog meer over hoe je ermee omgaat wanneer je als laatste bij een project wordt betrokken. Daar komt natuurlijk bij dat schrijven zoveel meer is dan letters in de juiste volgorde zetten. Willy Bakker vertelt hoe zij omgaat met het gegeven dat je als schrijver veel meer doet dan teksten schrijven. Zij beschrijft: 

‘Ik ga alleen nog maar in zee met mensen die bereid zijn naar mijn advies te luisteren en die snappen dat investeren in goede copywriting ze veel meer oplevert in de vorm van verkoop. Ik wijs alle mensen af die direct om een prijsindicatie vragen, of een offerte opvragen want dat betekent dat ze vergelijken op basis van prijs en niet op basis van talent en resultaat. Dus ik zeg echt heel vaak nee. En it pays off. Heb klanten die me goed betalen waardoor ik mijzelf ook niet iedere maand kapot hoef te werken.’

Harmen van Doorn voegt daaraan toe: 

‘We verkopen geen pakje boter. Prijs moet absoluut een ondergeschikte rol spelen. We hebben een creatief beroep: naast een goed verhaal gaat het ook om boodschap overbrengen, iets in beweging zetten en meedenken met onderwerpen. En kwaliteit betaalt zich áltijd uit.’

‘Schrijven is zoveel meer dan letters in de juiste volgorde zetten.’

Foto: Glenn Carstens-Peters

Moet ik mezelf wel met andere schrijvers vergelijken?

Helaas laten veel schrijvers zich verleiden tot vergelijkingen met andere schrijvers die voor veel minder werken. Niet nodig! Want jij als schrijver bent uniek. Maar het is natuurlijk lastig om jezelf niet met anderen te gaan vergelijken wanneer klanten dat wel doen. Zoals Hannah Douglas deelt: 

‘Ik merk soms dat tekstschrijvers zichzelf onderwaarderen en een bizar lage prijs aanbieden. Hierdoor is het soms moeilijk om je prijs te ‘verdedigen’. Ik heb van potentiële klanten wel eens de vraag gehad of ik niet voor 50% minder de tekst wilde schrijven.’

Gelukkig geeft zij hierbij aan niet voor dergelijke klanten aan de slag te gaan. Heel goed! Want als je jezelf al niet op waarde schat, kunnen anderen dat ook niet doen. Wat helpt tegen de vergelijkingsdrang die we allemaal vast wel eens voelen: 

1. Erken dat jij betere kwaliteit biedt dan de schrijver waarmee je jezelf vergelijkt. Wanneer jij beter werk, een professionelere werkwijze, meer ervaring of een heel ander portfolio biedt, dan mag je hier gerust voor gaan staan zonder die andere schrijver tekort te doen. Door niet voor je eigen expertise, kwaliteiten en waarde te gaan staan doe je namelijk jezelf en dus al die klanten die jij zo goed zou kunnen helpen tekort.
2. Erken dat jij (nog) geen betere kwaliteit biedt dan de schrijver waarmee je jezelf vergelijkt. Laat jezelf inspireren, uitdagen en zorg dat je betere kwaliteit gaat bieden. Helemaal wanneer je nu op hetzelfde niveau werkt – of jezelf als dusdanig in de markt zet waardoor klanten geen verschil zien – als de goedkopere schrijvers op wie je boos bent omdat zij klanten wegkapen. Wanneer jij dezelfde kwaliteit levert, maar er (veel) meer geld voor vraagt, is dat niet eerlijk naar klanten toe. Wanneer jij in je profilering niet laat zien dat je betere kwaliteit levert, is dat niet eerlijk naar jezelf toe.

    

‘Laat jezelf inspireren, uitdagen en zorg dat je betere kwaliteit gaat bieden.’

Aan de slag, schrijvers!

Zoals blijkt uit bovenstaande reacties en inzichten is er veel te zeggen over onderwaardering binnen ons vak. Om daarop te reageren met de woorden van Dr. Phill: ‘Je leert mensen hoe ze je moeten behandelen.’ Daar kan ik me – na het nodige zelfonderzoek en de nodige weerstand 😉 – in vinden. Aan de slag dus, schrijvers! Gelukkig is er zoals je al las, veel dat je zelf kunt doen. Nathan Veenstra geeft een mooie samenvatting van de discussie met daarbij concrete tips en voorbeelden: 

1. ‘Schrijvers en het vak schrijven worden ondergewaardeerd door (potentiële) klanten als door onszelf. En we moeten bij ‘onszelf’ beginnen: wij moeten ‘verkopen’ wat teksten waard zijn. Niet “wat het kost”. Uiteindelijk zijn de teksten maar een middel en geen doel. Als wij het zo gaan behandelen, gaan klanten dat ook zo zien. Zo vragen wij nu voor een complete website een behoorlijk bedrag, al gauw 4x zoveel als we eerder deden, en eigenlijk moet daar nog 20-25% bij. Klant schrok zich rot en vroeg of de website daarbij inbegrepen was. Uiteindelijk kunnen uitleggen dat ze niet gewoon wat letters op (digitaal) papier krijgen. En verkocht.

2. Ik merk deze onderwaardering aan het feit dat veel mensen denken dat schrijven een kwestie is van even wat letters op digitaal papier zetten. Half uurtje tot een uurtje werk tegen een uurtariefje. En helaas zie ik ook dat veel tekstschrijvers het zo brengen. Weg met uurtarief en al helemaal met tarief per woord. Ja, iedereen kan schrijven, maar niet iedereen kent de finesses van schrijven voor je doelgroep of voor vindbaarheid in de zoekmachines. 

3. Wat wij kunnen doen om hier verandering in aan te brengen is onder andere: specialiseren. Je kunt je specialiseren in bepaalde onderwerpen, doelgroepen en/of vakgebieden, maar ook in een specialisme van tekstschrijven:

• copywriting
• SEO-copywriting
• bloggen
• journalistieke stukken
• … vul zelf maar in …

Een specialist is zijn of haar geld waard. Maar dan moet je dat wel weer kunnen “verkopen”. Het is aan ons om de klant ervan te overtuigen dat een tekst die door de office manager of een stagiair geschreven is toch echt anders uitpakt dan die van professionals als wij. Echt, we moeten zelf ook meer overtuigd zijn van wat ons werk waard is. Niet 300 woorden voor € 100,- maar een tekst die je bedrijf goed neerzet, je producten of diensten voor je verkoopt of op een andere manier je bedrijf helpt groeien en daarom best een investering van € 500,- mag zijn.’

Deze woorden waar ik helemaal achter sta, vul ik graag aan met de waardevolle tips van Koen Vugs: 

• ‘Wees kritisch bij het aangaan van een samenwerking met een nieuwe klant, als je twijfels hebt: niet doen. Google ook je contactpersoon eens. Uiteindelijk is dat degene waar je mee samen moet gaan werken. 
• Neem niet alles voor waar aan, een gezonde dosis achterdocht kan best handig zijn.
• Een samenwerking moeten beëindigen overkomt iedereen wel eens. Achterhaal wat er mis is gegaan, dat maakt je een betere ondernemer.’

‘Uiteindelijk zijn de teksten maar een middel en geen doel.’

Waardering voor schrijvers en het schrijversvak

Wanneer wij met z’n allen onszelf en ons vak meer op waarde leren schatten, sijpelt dat vanzelf door naar hoe klanten ons zien en dus behandelen. Dat geloof ik echt! Net zoals ik weet dat dit voor heel veel schrijvers (deels) al het geval is. Daarom sluit ik af met deze positieve woorden:

Karin Den Otter-van Der Velden: ‘Mijn klanten zijn vaak vol bewondering, omdat ik iets kan wat zij niet kunnen. Ze vinden het bijvoorbeeld bijzonder dat ik in weinig woorden veel kan vertellen. Sommige klanten vinden alles wat ik schrijf meteen goed. Er zijn ook klanten waarmee ik heerlijk kan sparren over een zin of de invloed van een woord.’

Anouk Mouton: ‘De meeste van mijn klanten zijn schatjes. Doen niet moeilijk over de prijs, betalen op tijd en danken me voor het kwalitatieve en snelle werk.’

Zoals je ziet: het (ondernemende) schrijverschap blijft een geweldig vak. Want met woorden die op waarde geschat worden je jouw klanten of collega’s helpen om de wereld te veroveren en verbeteren. Wie wil dat nu niet?!?!

 Foto: M. Accelerat 

Doe mee aan onze Schrijversrevolutie!

Nu je dit alles hebt gelezen, kookt je schrijversbloed natuurlijk van passie en trots; je wilt niks liever dan mee strijden om meer waardering voor ons als schrijvers en voor ons unieke schrijversvak te krijgen. Mooi. Want zonder jou lukt het niet. We moeten samen ten strijde trekken. Want als wij als schrijvers onszelf niet steviger in de markt gaan zetten, gaat niemand het voor ons doen. 

Dus wil jij bijdragen aan onze Schrijversrevolutie? Dan ben je van harte welkom! Kijk wat bij jou past en ga er helemaal voor:

1. Onderzoek of mijn Textpert Traject iets voor jou is. Dit is het begin van onze unieke Business Mentorships speciaal voor ondernemende schrijvers en schrijvers in loondienst waarin we werken aan het professionaliseren van jouw schrijfbusiness en jou als schrijver. Ons Textpert Traject is het eerste en enige businesstraject in Nederland en België dat zich speciaal op tekstprofessionals zoals jij richt. Na het traject word je lid van onze Community van Ondernemende Schrijvers waar je mentorship verder gaat. Twijfel je? Boek dan een vrijblijvende Text Talk. Dan bespreken we wat jij nodig hebt om meer waarde(ring) te krijgen als freelance tekstprofessional.
   b
2. Download mijn gratis Handleiding Workflow voor de Professionele Schrijver. Dan weet je dat je vanaf nu steeds de juiste dingen op het juiste moment doet.
   k
3. Wil je onze Schrijversrevolutie alleen maar een shout-out geven om te laten zien dat je onze strijd voor meer waardering een warm hart toedraagt? Doen! Ik ben daar ontzettend blij mee. Want hoe meer mensen van onze intentie op de hoogte zijn, hoe beter beslagen we ten ijs komen. Tag mij (@rachel felix op LinkedIn of @rachelenco op Instagram) en ik deel je post met plezier.

Dank aan iedereen binnen de Facebookgroep die heeft bijgedragen aan het gesprek over (onder)waardering in ons vakgebied. Zonder jullie input had ik dit artikel niet kunnen schrijven.

*De Facebookgroep Tekstschrijvers, (bedrijfs-)journalisten en copywriters is in 2007 opgericht door Carola Janssen en Michiel de Boer en heeft inmiddels 3.120 leden. In deze groep kun je al je vragen stellen over het (ondernemende) schrijverschap.